CO TO JEST TA HIERARCHIZACJA OBIEKTÓW I PO CO TO?
Hierarchia obiektów to bardzo ważny element masterplanu. Zostały w nim wytypowane obiekty, które będą wyróżnione spośród innych. Hierarchizacja pozwala stworzyć spójny obraz miasta, wskazać ważniejsze obiekty i kierunki i zapobiec chaosowi.
W trakcie opracowywania planu oświetlenia miasta, nasuwa się pytanie, które obiekty powinny zostać wyróżnione i w jaki sposób. Miasto posiadające swoistą strukturę, ma miejsca i obiekty które wyróżniają się spośród innych.
Aby dokonać selekcji należy ustalić jasne i przejrzyste zasady ich wyboru.
Analizując życie miasta nasuwa się wniosek, że wartość turystyczna danego obiektu jest powiązana z jego wartością historyczną, architektoniczną i funkcyjną. Zauważono, że zwykle obiekty cieszące się największym zainteresowaniem wśród turystów, są zarazem obiektami które zasługują na wyróżnienie także w nocy, w formie atrakcyjnej iluminacji.
Atrakcyjność obiektu wynika z wielu czynników. Im tych czynników jest więcej, tym obiekt jest bardziej atrakcyjny. Ten tok myślenia doprowadził do stworzenia hierarchii obiektów w trzystopniowej skali. Stopień pierwszy określa obiekty, które powinny być najbardziej wyróżnione. Stopień drugi wskazuje na wyróżnienie obiektu, lecz słabsze niż stopnia pierwszego. Stopień trzeci określa obiekty które powinny być wyróżnione spośród „tłumów” otaczającej zabudowy, lecz nie tak intensywnie jak wyższe stopnie.
Obiekt spośród innych powinien wyróżniać się przede wszystkim mniej lub bardziej dekoracyjnym stylem oświetlenia. Obiekty o trzecim stopniu hierarchii powinny być jedynie wyróżnione spośród otoczenia poprzez ich równomierne oświetlenie z ewentualnym zaakcentowaniem niewielkiej ilości detali architektonicznych.
Obiekty o pierwszym stopniu hierarchii powinny wyróżniać się atrakcyjnym oświetleniem eksponującym wiele detali architektonicznych. Możliwe jest tam zastosowanie w niewielkiej ilości (jedynie dla niewielkich fragmentów elewacji, np. wejścia, rzeźby, elementu architektonicznego) również tzw. „kreacji świetlnej” (patrz Diagram Światła), czyli oświetlenia kreującego nowy wizerunek danego elementu (np. poprzez użycie plamy świetlnej nadający wizerunek zupełnie inny od dziennego, czy też użycie barwy światła innej niż biała).
Obiekty o drugim stopniu hierarchii powinny być oświetlone w sposób pośredni w stosunku do dwóch wymienionych.
Podczas projektowania należy podchodzić do poszczególnych obiektów indywidualnie, dlatego też zróżnicowanie stylu oświetlenia w zależności od stopnia hierarchii obiektu zostało zaproponowane w formie „zazębiających się” przedziałów. Dzięki temu zasadę tą będzie można elastycznie zastosować do konkretnych budynków w zależności od liczby detali, jakimi dysponują.
ROŻNE PRZYKŁADY OŚWIETLENIA TEGO SAMEGO BUDYNKU – W ZALEŻNOŚCI OD STOPNIA JEGO HIERARCHII
Przejrzysta forma przedstawienia listy obiektów w trzech stopniach hierarchii umożliwi zaprowadzenie „ładu świetlnego” w planowanym obszarze. Powodem do stworzenia takiej listy, był fakt, że dotychczasowe oświetlenie miejskie było tzw. „wojną świateł”. Obiekty w których mieszczą się sklepy czy restauracje, swoim krzykliwym oświetleniem, zagłuszają obiekty które są atrakcyjniejsze i ważniejsze. Problemem jest też brak konsekwencji w projektowaniu poszczególnych iluminacji. Każdy właściciel obiektu decyduje o projekcie oświetlenia w kontekście indywidualnego budynku, nie uwzględniając sytuacji otoczenia. W ten sposób iluminacja w ocenie indywidualnej może być dobra, jednak w kontekście otoczenia, nie pasuje pod względem stylu czy intensywności. W rzeczywistości miejska architektura jest skazana na współgrę sąsiadujących ze sobą obiektów i musi żyć z nimi w symbiozie. Lista obiektów z przyporządkowanymi stopniami hierarchii pozwoli na wyłonienie najważniejszych obiektów nie odłączając ich ze spójnego obrazu miasta.
Aby klasyfikacja obiektów była obiektywna, przeanalizowano wiele przewodników i informatorów turystycznych aby wyłonić listę najczęściej wyróżnianych budynków. Zwykle Kryteriami wyboru obiektów z przewodników były:
- historia (wartość historyczna – np. związek obiektu z ważnymi wydarzeniami, mieszkańcami)
- architektura (wartość estetyczna – np. atrakcyjna forma, dekoracje, niepowtarzalne elementy)
- funkcja (np. siedziba wartościowej instytucji, muzeum czy galerii lub szczególne, wyjątkowe miejsce spotkań)
- rozpoznawalność (popularność obiektu, rozpoznawalność, kojarzenie jego wizerunku z konkretnym miejscem, symbolika)
- umiejscowienie (obiekt leży w miejscu przy dużym natężeniu ruchu, popularnym, znanym, dobrze widocznym, symbolicznym).
Lista obiektów zostaje wyłoniona na podstawie analizy tkanki urbanistycznej miasta oraz wielu przewodników, informatorów turystycznych, w tym i internetowych.
Następnie w ten sposób opracowana „Tabela hierarchii obiektów” została uzupełniona przez specjalistów z Wydziału Planowania Przestrzennego i Ochrony Zabytków, co nadało jej ostateczny kształt przedstawiony w dwóch tabelach.
PRZYKŁADOWA LISTA OBIEKTÓW Z „TABELI HIERARCHII OBIEKTÓW” LEŻĄCYCH PRZY PIERWSZYM ODCINKU ULICY PIOTRKOWSKIEJ
Na podstawie listy można przeanalizować jaki charakter mają ważniejsze obiekty i ustalić spójne zasady wyrózniania obiektów. Planuje się wtedy np.: przedziały luminancji, temperatury barwowe, stopień kontrastu, ilość możliwych do wyróżnienia detali, a nawet charakter oświetlenia.
I tak krok po kroku dodajemy kolejny element do budowania spójnego i atrakcyjnego nocnego widoku miasta. Następnie budowanie hierarchii na ulicach. Widzimy sie!
